Ecocheques: een jaar vol wijzigingen
Sinds 2009 mogen werkgevers hun werknemers ecocheques cadeau doen. Ecocheques genieten een gunstig belasting- en sociaal zekerheidsstelsel. Buiten de verhoging van het bedrag dat cadeau mag gedaan worden (van 125 euro naar het huidige 250 euro) bleef de regelgeving lange tijd ongewijzigd. Maar sinds 2020 volgen de wijzigingen elkaar op.
Ecocheques zijn goed ingeburgerd. Volgens de uitgevers van ecocheques zijn er
momenteel zowat 80.000 bedrijven die in totaal aan meer dan 1,5 miljoen
werknemers ecocheques geven.
De werknemer wordt niet belast op wat hij ontvangt; er zijn ook geen
socialezekerheidsbijdragen verschuldigd. Maar de werkgever kan zijn tussenkomst
in de ecocheques fiscaal niet aftrekken - met uitzondering van de
administratieve kost die hem wordt aangerekend door de uitgever van de
cheques.
Er zijn wel wat voorwaarden. Ecocheques mogen niet toegekend worden ter
vervanging van loon of premies. Ze zijn op naam en ze zijn maximum 24 maanden
geldig. Die voorwaarden en modaliteiten werden afgesproken tussen werkgevers en
werknemers op federaal niveau in de zogenaamde Nationale Arbeidsraad (NAR).
De voornaamste beperking of voorwaarde voor de echocheques is wellicht dat ze
alleen gebruikt mogen worden voor de aankoop van producten en diensten met een
ecologisch karakter. Ecocheques worden wel eens vereenzelvigd met elektronisch
materiaal, maar de lijst van producten die met ecocheques gekocht kunnen
worden, is heel wat ruimer.
De lijst
in augustus 2019
De lijst bevat inderdaad energievriendelijke electro. Het gaat dan om allerlei
elektronische producten die een gunstige score halen op het gebied van
energieverbruik. Maar even goed vindt u op de lijst producten en diensten voor
het duurzaam omgaan met energie en water, producten en diensten met het Europese
ecolabel, biologische producten (van landbouwproducten tot cosmetica), hout met
een ecologisch label, materiala om duurzaam te tuinieren,
De NAR houdt die
lijst tweejaarlijks tegen het licht.
In augustus 2019 breidde de NAR de lijst lichtjes uit. In het hoofdstuk
duurzame mobiliteit voegde hij de elektrische of niet-gemotoriseerde steps,
eenwielers, hoverboards toe. In het hoofdstuk tuingereedschap verduidelijkte
hij dat een aparte aankoop van batterijen voor tuingereedschap ook met
ecocheques kon worden betaald.
De lijst
in maart 2021
In 2020 besliste de Europese Unie om de etikettering van het energieverbruik van
de elektrische huishoudtoestellen te hervormen. Op 1 maart 2021 werd de
kleurencode van A+++ (groen) tot G (rood) vervangen door een label van A (groen)
tot G (rood) voor:
koelapparaten voor huishoudelijk gebruik
huishoudelijke vaatwassers
huishoudelijke wasmachines en was-droogcombinaties, en
huishoudelijke en elektronische displays, met inbegrip van tvs en monitoren.
Bovendien staat de B op het nieuwe label, voor de A+++ volgens het oude label.
Met andere woorden, de normen zijn strenger geworden.
De NAR paste daarop de lijst aan van de producten die u vanaf 1 maart 2021 met
eco-cheques kan kopen. Sinds 1 maart 2021 kan u ecocheques inwisselen voor:
koelapparaten voor huishoudelijk gebruik met een label A, B, C of D
huishoudelijke vaatwassers met label A, B of C
huishoudelijke wasmachines en huishoudelijke was-droogcombinaties met label A,
en
elektronische displays, met inbegrip van tvs en monitoren met een label A, B, C
of D.
Daarnaast werden nog enkele andere wijzigingen aangebracht aan de lijst:
De lijst met biologische producten werd uitgebreid met nog enkele labels: het
ecolabel voor cosmetica, hygiëne en verzorging, onderhoudsproducten, en alle
producten met een COSMEBIO-label, MSC-label of GOTS-label.
Abonnementen en aansluitingen voor volkstuinen werden toegevoegd.
Aankoop van bepaalde tweedehandsproducten met ecocheques was al mogelijk, maar
sinds 1 maart 2021 kunnen die producten ook gehuurd worden onder dezelfde
voorwaarden (dat geldt bv. voor het huren van materiaal voor feesten en
recepties, reisaccesoires, gereedschap en klein elektro,
).
Ook de filters die essentieel zijn voor de goede werking van bepaalde producten
kunnen aangekocht worden met ecocheques.
De lijst
in september 2021
De lijst werd in september 2021 alweer aangepast. Ook dat had te maken met de
Europese beslissing om nieuwe ecolabels in te voeren. Tot het invoeren van een
Europeer ecolabel voor huishoudelijke toestellen en voor verlichting werd
weliswaar gelijktijdig beslist, maar het ecolabel voor verlichting kreeg pas
uitwerking vanaf 1 september 2021.
Net als in maart 2021 baseert de NAR zijn beslissing om de ecochequeslijst aan
te passen op 2 overwegingen: de beslissing van de Europese Unie waardoor de A+
tot A+++-labels verdwijnen en de beschikbaarheid van de producten met de meest
gunstige labels. Het is uiteraard mooi om te verkondigen dat alleen nog
koelkasten van klasse A of B mogen aangekocht worden, maar midden 2020 waren er
nog maar 3% koelkasten met een klasse B-label beschikbaar en werden er nog geen
koelkasten met een A-label verkocht. Vandaar dat ecocheques ook nog gebruikt
kunnen worden voor koelkasten met een D-label.
Diezelfde redenering werd toegepast op de elektrische lichtbronnen (lampen en
gloeilampen). Omdat er nog maar zo weinig lichtbronnen zijn die de laagste
klasse bereiken, besliste de NAR dat vanaf 1 september 2021 lichtbronnen met een
A-, B-, C- of D-label met ecocheques aangekocht kunnen worden. Producten uit
voorraad met een oud label mogen nog tot 28 februari 2023 verkocht worden en
daar geldt dat de ecocheques nog mogen gebruikt worden voor de aankoop van de
lichtbronnen met een oud energielabel A+ of A++ d.i. de hoogste energieklasse
voor lichtbronnen in de vroegere schaal.
In maart was al bepaald dat displays met een E-label of minder, niet meer met
ecocheques mochten aangekocht worden. Uit onderzoek bleek echter dat daardoor
heel wat displays uit de boot vielen en daarom werd de categorie E in september
terug toegevoegd aan de lijst.
Verder verduidelijkt de Nationale Arbeidsraad nog:
dat rolluiken en zonnekleppen en isolerende raamkozijnen niet uitdrukkelijk
moeten vermeld worden in de lijst omdat zij toch al onder de rubriek duurzaam
omgaan met energie vallen; en
dat bestekken, koffieroerstaafjes, rietjes, vaatwerk en bakjes die in de oven
gaan en eetbaar zijn (aangezien het gaat om producten op basis van bloem en
zemelen), en die gecomposteerd kunnen worden, onder de categorie Hergebruik,
recycling en afvalpreventie vallen en dus ook met ecocheques betaald kunnen
worden.
Ecocheques vanaf 1 januari 2022
Een laatste wijziging zit bij het afsluiten van de redactie van deze bijdrage
nog in de pipeline.
Op 21 oktober 2021 keurde de federale regering een
ontwerp van koninklijk besluit goed tot wijziging van diverse bepalingen
betreffende elektronische ecocheques. Dat kb is gericht op de verdere
digitalisering van de cheques.
Elektronische ecocheques bestaan al sinds januari 2016. Maar tot nog toe kon en
mocht de werkgever kiezen tussen papieren en elektronische ecocheques. Vanaf 1
januari 2022 kunnen ecocheques alleen nog elektronisch uitgegeven worden.
>De papieren ecocheques die nog tot 31 december 2021 worden uitgegeven, zullen
geldig blijven tot 31 december 2023. Daarna verdwijnen ze definitief. Het
ontwerp-kb op de elektronische ecocheques heeft geen impact op de modaliteiten
en voorwaarden van de cheques. De digitalisering zou wel wat goedkoper uitvallen
voor de werkgever.